Zdrowie psychiczne wreszcie znajduje się w centrum społecznej uwagi – i słusznie. Tak jak nigdy nie zignorowalibyśmy silnego bólu w klatce piersiowej czy wysokiej temperatury, nie powinniśmy lekceważyć również długotrwałego smutku, lęków czy wyczerpania. Jak rozpoznać, kiedy własne siły już nie wystarczą i nadszedł czas, by zwrócić się o profesjonalną pomoc?
Szukanie pomocy to oznaka siły, nie słabości
Stygmat związany z pomocą psychologiczną na szczęście słabnie, mimo to wciąż wiele osób ma poczucie, że „musi sobie poradzić samodzielnie”. W naszym społeczeństwie głęboko zakorzenione jest przekonanie, że szukanie pomocy to porażka. Jest zupełnie odwrotnie. Przyznanie, że potrzebujemy wsparcia, i aktywne jego poszukiwanie, to jeden z największych przejawów wewnętrznej siły. Terapia nie jest „dla słabych” – jest dla tych, którzy chcą żyć świadomiej, zdrowiej i szczęśliwiej.
Tak jak chodzimy na siłownię, by wzmocnić ciało, regularna praca z terapeutą może być formą „fitnessu mentalnego”. Psychoterapia to nie tylko gaśnica na momenty, gdy już „się pali”, ale też narzędzie zapobiegające wypaleniu, konfliktom czy nieświadomemu powtarzaniu destrukcyjnych wzorców.
Sygnały, że pomoc może być potrzebna
Każdy z nas może czasem czuć się zagubiony, smutny lub przeciążony. To naturalne, że życie niesie trudniejsze okresy – ale czasem bywają one na tyle wymagające, że sami już sobie nie radzimy. Właśnie wtedy warto zwrócić uwagę na sygnały, które mogą wskazywać, że ktoś w Twoim otoczeniu potrzebuje wsparcia.
- Zmiana zachowania – osoba może zacząć wycofywać się, unikać kontaktów z innymi, tracić zainteresowanie zwykłymi aktywnościami albo odwrotnie – reagować rozdrażnieniem i impulsywnością.
- Wahania nastroju – gwałtowne zmiany emocji, przechodzenie od smutku do złości czy apatii mogą świadczyć o wewnętrznej walce, z którą ktoś sobie nie radzi.
- Zaniedbanie higieny i wyglądu – gdy ktoś przestaje dbać o swój wygląd lub przez długi czas wygląda na zmęczonego i bez energii, może to być oznaka wewnętrznego wyczerpania.
- Dziwne lub niepokojące wypowiedzi – zdania jak „nic już nie ma sensu”, „mam tego dość” czy „lepiej by było, gdyby mnie tu nie było” mogą być wołaniem o pomoc.
- Zmiany snu i apetytu – trudności z zasypianiem, wybudzanie się, objadanie lub utrata łaknienia często wskazują na problemy natury psychicznej.
Kiedy terapia pomaga nawet bez „wielkiego kryzysu”?
Terapia nie jest tylko planem awaryjnym na wyjątkowe sytuacje. Wiele osób korzysta z niej wtedy, gdy chce lepiej zrozumieć siebie, poprawić relacje, nauczyć się lepiej radzić sobie ze stresem lub wyruszyć w podróż osobistego rozwoju. Jeśli interesuje Cię arteterapia – czyli terapia wykorzystująca ekspresję plastyczną – lub terapia regresyjna, która koncentruje się na badaniu głębszych warstw psychiki często powiązanych z przeszłymi doświadczeniami, ten rodzaj pracy może być bardzo wzbogacający nawet bez konkretnej diagnozy.
Podobnie terapia dla par nie musi być ostatnią deską ratunku przed rozwodem – wręcz przeciwnie. Często pomaga parom lepiej się komunikować, zrozumieć potrzeby drugiej osoby i unikać niepotrzebnych konfliktów, zanim staną się one nierozwiązywalne.
Różnica między psychologiem, psychoterapeutą a psychiatrą
Kiedy ktoś zmaga się z problemami psychicznymi, trudno czasem zdecydować, do kogo się zwrócić. Psycholog, psychoterapeuta, psychiatra – trzech specjalistów zajmujących się zdrowiem psychicznym, ale każdy w nieco inny sposób. Zrozumienie różnic pomoże Ci znaleźć właściwą pomoc, albo pokierować kogoś, kto jej potrzebuje.
-
Psycholog – specjalista od ludzkiego myślenia, emocji i zachowania, ukończył studia magisterskie z psychologii, wykonuje badania psychologiczne, testy, udziela porad, nie może przepisywać leków
-
Psychoterapeuta – osoba z wykształceniem w psychoterapii (może być psychologiem, lekarzem, pracownikiem socjalnym itp.), pomaga ludziom przepracować problemy za pomocą rozmowy i technik terapeutycznych, musi odbyć długoterminowe szkolenie psychoterapeutyczne, także nie przepisuje leków
-
Psychiatra – lekarz specjalizujący się w zaburzeniach psychicznych, ukończył studia medyczne i posiada specjalizację z psychiatrii, może diagnozować i leczyć choroby psychiczne, przepisywać leki, często współpracuje z psychoterapeutami lub psychologami
Jak poznać, że Twój terapeuta jest odpowiedni?
Wybór terapeuty to bardzo osobista sprawa. Dobry terapeuta nie będzie Cię oceniał, będzie empatyczny, spokojny i otwarty. Jednocześnie potrafi stawiać granice, zadawać trudne pytania i być lustrem Twoich wzorców. Ważne jest, abyś czuł się z terapeutą bezpiecznie – nie oznacza to, że zawsze będzie Ci z nim miło, ale że możesz mu zaufać. Nie obawiaj się po kilku spotkaniach zmienić terapeuty, jeśli czujesz, że „to nie to”. Czasem po prostu z terapeutą nie zaiskrzy – jak z ludźmi w codziennym życiu.
Częste obawy i wymówki – i jak je przezwyciężyć?
„Nie jest ze mną aż tak źle.” „Poradzę sobie sam.” - To typowe wymówki, które słyszymy – często także sami od siebie. Prawda jest taka, że czekanie, aż będzie gorzej, jest ryzykowne. Złe samopoczucie psychiczne często pogłębia się niepostrzeżenie i im dłużej je ignorujemy, tym trudniejszy może być powrót do równowagi.
„Terapia trwa latami.” - Nie zawsze! Czasem wystarczy kilka spotkań, by uzyskać nową perspektywę, odkryć schemat zachowań lub znaleźć rozwiązanie konkretnej sytuacji. Istnieją też interwencje krótkoterminowe lub kryzysowe, które są bardzo skuteczne.
„Nie stać mnie na to.” - Dziś jest wiele bardziej dostępnych możliwości – od usług refundowanych przez NFZ po ośrodki terapeutyczne z niższymi stawkami czy studenckie poradnie terapeutyczne.
Jak szukać pomocy i co to oznacza?
Znalezienie psychologa lub terapeuty dziś nie jest trudne. Możesz zacząć od internetu – wpisując kluczową frazę „kiedy szukać psychologa” lub od razu odnajdując specjalistę w swoim mieście. Istnieją profesjonalne strony (np. hedepy.pl, pleso.me, ZnanyLekarz.pl), na których możesz filtrować terapeutów według specjalizacji, lokalizacji i dostępności.
Pierwszy kontakt zazwyczaj odbywa się mailowo lub telefonicznie, podczas którego umawiasz się na wstępną sesję. Służy ona wzajemnemu poznaniu, wyjaśnieniu oczekiwań i wstępnemu określeniu tematów. Terapia może odbywać się raz w tygodniu, co dwa tygodnie lub według ustaleń. Pamiętaj, że już sam pierwszy krok – czyli decyzja o zmianie – jest ogromnie ważny. Terapia to nie magiczny przycisk, lecz proces. I często właśnie ten proces jest najcenniejszym, co możesz sobie podarować.
Siła proszenia o wsparcie
Na pytanie „kiedy jest czas na profesjonalną pomoc?” jest prosta odpowiedź: zawsze, gdy czujesz, że nie radzisz sobie samodzielnie, gdy odczuwasz długotrwały dyskomfort psychiczny lub gdy pragniesz głębszego zrozumienia siebie i swoich relacji. Psychoterapia, czy to klasyczna, regresyjna, arteterapia czy terapia dla par, może być kluczem do zdrowszego życia. Szukanie wsparcia to nie słabość – to odwaga, by stawić czoła własnym demonom. Bez względu na to, czy postanowisz zrobić pierwszy krok dziś czy za tydzień, wierz, że nie jesteś sam.
Źródła:
- https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/mental-health/
- https://www.apa.org/topics/psychotherapy/choose-therapist/
- https://www.nimh.nih.gov/health/topics/depressiodepression/
- https://psych.org.pl
##AUTOR##KATEŘINAT
##BLOG## https://www.natima.pl/blog/jak-pozbyc-sie-overthinkingu-i-zaczac-zyc-terazniejszoscia/
##BLOG## https://www.natima.pl/blog/sila-umyslu--jak-nasze-nastawienie-zmienia-zycie/
##BLOG## https://www.natima.pl/blog/psychosomatyka--kiedy-twoje-cialo-mowi--ze-czas-zwolnic/
##BLOG## https://www.natima.pl/blog/10-nawykow--ktore-odmienia-twoje-zycie-na-lepsze/
##BLOG## https://www.natima.pl/blog/wypalenie-zawodowe--jak-je-rozpoznac-i-skutecznie-mu-zapobiec/