Anemia: Cichy złodziej energii, którego nie można ignorować

12.11.2025

Anemia, znana również jako niedokrwistość, to stan, który dotyka miliony ludzi na całym świecie. Choć na pierwszy rzut oka może wydawać się prostym zaburzeniem morfologii krwi, w rzeczywistości stanowi złożony problem zdrowotny, wpływający na ogólne funkcjonowanie organizmu. Jak ją rozpoznać i co z tym zrobić?

Czym jest anemia?

Anemię można krótko opisać jako obniżony poziom hemoglobiny lub liczby czerwonych krwinek we krwi. Hemoglobina to kluczowe białko odpowiedzialne za transport tlenu z płuc do tkanek ciała. W przypadku niedoboru żelaza, niedoboru witamin lub innych patologii, zdolność krwi do dostarczania tlenu tam, gdzie jest potrzebny, zostaje zmniejszona. Skutkiem tego jest zmęczenie, duszność i inne nieprzyjemne objawy. W języku polskim najczęściej używa się określenia niedokrwistość, które oddaje poczucie „uboższej” krwi w życiodajny tlen.

Rodzaje anemii i ich przyczyny

Anemia to nie pojedyncza choroba, lecz grupa schorzeń, w których zaburzony jest proces powstawania, działania lub żywotności czerwonych krwinek. Każdy typ anemii ma swoją specyficzną przyczynę i mechanizm powstawania, dlatego kluczem do skutecznego leczenia jest właściwe rozpoznanie rodzaju anemii.

Anemia z niedoboru żelaza – Żelazo jest niezbędne do syntezy hemoglobiny. Anemia tego typu rozwija się w wyniku niedostatecznego spożycia żelaza z pożywieniem, zwiększonej utraty krwi (np. obfite miesiączki, krwawienie z przewodu pokarmowego) bądź zaburzeń wchłaniania w układzie pokarmowym.
Anemia megaloblastyczna (niedobór witaminy B12 i kwasu foliowego) – W przypadku niedoboru witaminy B12 lub kwasu foliowego (niskie spożycie zielonych warzyw liściastych, ryzyko u kobiet w ciąży) zaburzony jest podział komórek w szpiku kostnym. W rezultacie powstają powiększone, nieprawidłowo funkcjonujące erytrocyty.
Anemia chorób przewlekłych – Przewlekłe stany zapalne lub infekcyjne podnoszą poziom hepcydyny, hormonu, który ogranicza uwalnianie żelaza z komórek. Skutkiem jest niedostatek dostępnego żelaza do produkcji hemoglobiny, mimo że całkowite zasoby mogą być prawidłowe.

Każdy z wyżej wymienionych rodzajów anemii wymaga innego podejścia diagnostycznego i terapeutycznego, dlatego ustalenie przyczyny jest konieczne, by wdrożyć spersonalizowane działania – bez względu na to, czy chodzi o zmianę diety, suplementację czy specjalistyczne leczenie.

Objawy anemii

Objawy anemii często rozwijają się stopniowo, a pacjent nie zawsze od razu je zauważa. Które należą do najczęstszych?

Przewlekłe zmęczenie i ogólna słabość
Duszność przy niewielkim wysiłku lub nawet w spoczynku
Blada skóra, błony śluzowe jamy ustnej lub spojówki
Zawroty głowy, uczucie wirowania lub utrata przytomności, zwłaszcza przy szybkim wstawaniu lub zmianie pozycji
Zimne ręce i stopy
Bóle głowy i szumy uszne
Zaburzenia koncentracji, obniżona wydolność i spowolnione myślenie, czasami połączone z depresją czy zmianami nastroju

młody-mężczyzna-trzyma-si-ucho-widok-z-profilu-szum-w-uchu

Diagnoza anemii – jak odczytywać wyniki badań krwi?

Podstawowym badaniem jest morfologia krwi, która pokazuje poziom hemoglobiny, liczbę erytrocytów i hematokryt. Normy różnią się w zależności od płci i wieku, ale o anemii zazwyczaj mówimy, gdy stężenie hemoglobiny spada poniżej 120 g/l u kobiet i 130 g/l u mężczyzn.

Ocenia się również poziom transferyny, ferrytyny i całkowitą zdolność wiązania żelaza, co pozwala dokładniej określić, jakie są zapasy żelaza w organizmie. Dla anemii z niedoboru żelaza charakterystyczny jest niski poziom ferrytyny i wysoka zdolność wiązania. Przy podejrzeniu anemii megaloblastycznej określa się poziom witaminy B12 i kwasu foliowego.

Kto z nas jest najbardziej zagrożony?

Anemia może dotyczyć praktycznie każdego, ale istnieją grupy osób szczególnie narażonych. Kobiety w wieku rozrodczym są bardziej podatne na anemię z niedoboru żelaza z powodu utraty krwi podczas miesiączki. Kobiety w ciąży potrzebują zwiększonego spożycia żelaza i witamin, by zaspokoić potrzeby rozwijającego się płodu. Dzieci i młodzież rosną często bardzo szybko i mogą mieć zwiększone zapotrzebowanie na składniki odżywcze, dlatego niedobór żelaza i witamin może u nich prowadzić do niedokrwistości oraz zaburzeń rozwoju. Osoby starsze mogą cierpieć na anemię z powodu chorób przewlekłych, zaburzeń wchłaniania lub stosowania leków wpływających na produkcję krwinek. Osoby z przewlekłymi chorobami, takimi jak choroby nerek, nowotwory czy choroby autoimmunologiczne, są również narażone na większe ryzyko anemii.

Odżywianie i profilaktyka anemii

Prawidłowe odżywianie odgrywa kluczową rolę zarówno w profilaktyce, jak i leczeniu niedokrwistości. Chociaż zróżnicowana dieta bogata w naturalne źródła żelaza, witaminy B₁₂ oraz kwasu foliowego stanowi podstawę, to często konieczna jest suplementacja dobrej jakości preparatami. Jakie suplementy wybrać, kiedy i dlaczego?

Żelazo – W leczeniu anemii z niedoboru żelaza dostępne są różne formy: siarczan żelaza jest najczęstszy i niedrogi, fumarat i glicynian mają lepszą przyswajalność i mniej skutków ubocznych. Stosuj 1–2 razy dziennie z posiłkiem lub szklanką soku bogatego w witaminę C, która poprawia wchłanianie żelaza.
Witamina B12 – Witamina wspierająca walkę z niedokrwistością jest szczególnie istotna dla wegan, wegetarian i osób starszych z ryzykiem zaburzeń wchłaniania. Zalecana dawka to 500–1000 µg tygodniowo w formie podjęzykowej dla lepszej biodostępności.
Kwas foliowy (folian) – Profilaktyka anemii megaloblastycznej polega na regularnej suplementacji kwasu foliowego, co jest szczególnie ważne u kobiet w ciąży i nastolatków. Do długotrwałego stosowania lepiej wybrać folian zamiast syntetycznego kwasu foliowego (często oznaczany jako 5-MTHF), który jest lepiej przyswajany przez organizm.
Witamina C – Przy suplementacji żelazem witamina C jest niezbędna, gdyż właśnie ona zwiększa jego wchłanianie. Najlepiej przyjmować ją razem z żelazem.

Odpowiednia dieta w połączeniu z właściwą suplementacją znacząco zmniejsza ryzyko rozwoju anemii, łagodzi objawy i wspiera ogólną witalność organizmu.

##KATEGORIE##4 https://www.natima.cz/anemie/

Czy anemia jest niebezpieczna?

Odpowiedź brzmi: to zależy od nasilenia i rodzaju anemii. Lekka postać może przebiegać bezobjawowo i bez długotrwałych konsekwencji, będąc skutkiem np. niewielkiej utraty żelaza lub okresów zwiększonego zapotrzebowania. Jednak umiarkowana i ciężka anemia prowadzi do niedotlenienia organizmu, co może skutkować zmęczeniem, obniżoną wydolnością, zaburzeniami pracy serca, a u kobiet w ciąży zwiększonym ryzykiem przedwczesnego porodu i niskiej masy urodzeniowej dziecka. Przewlekła, nieleczona niedokrwistość może wywoływać powikłania sercowo-naczyniowe, pogorszenie jakości życia oraz zwiększenie ryzyka zgonu u pacjentów z innymi chorobami. Dlatego tak ważna jest wczesna diagnoza i odpowiednie leczenie niedokrwistości, w tym suplementacja żelaza, witamin oraz wdrożenie odpowiednich metod terapeutycznych w zależności od typu anemii.

lekarz-pokazuje-probówkę-z-krwią-zbliżenie-na-ręce

Anemia pod kontrolą

Anemia to wieloaspektowy problem zdrowotny wymagający kompleksowego podejścia – od właściwego odżywiania i profilaktyki po precyzyjną diagnozę i indywidualne leczenie. Kluczem do sukcesu jest wczesne rozpoznanie objawów, regularne monitorowanie morfologii krwi i celowana suplementacja składników odżywczych, zwłaszcza żelaza, witaminy B12 i kwasu foliowego. Jeśli podejrzewasz u siebie niedokrwistość, nie zwlekaj z wizytą u lekarza i zmodyfikuj dietę oraz styl życia tak, by Twój organizm mógł w pełni realizować swoje podstawowe zadanie – skuteczny transport tlenu do wszystkich części ciała.